تاریخ کل منطقه را از امپراتوری باستان فارسی تا دولت ایران امروز پوشش می‌دهد.
کاتوزیان با نوشتن از منظر ایرانی و نه اروپایی ، تاریخ فرهنگی و ادبی قابل توجه ایران را با تاریخ سیاسی و اجتماعی آن، ادغام می‌کند. برخی از بزرگ‌ترین شاعران تاریخ بشر به فارسی نوشتند – از جمله مولوی ، عمر خیام و سعدی – و کاتوزیان درباره‌ی آنها بحث می‌کند و گاه نقل قول‌هایی از آنها می‌آورد.
کاتوزیان در تحلیل متفکرانه خود از جامعه ایران، اظهار می دارد که قدرت مطلق و خودسرانه‌ای که ناشی از وجود حاکمان ایرانی بوده‌است، به جامعه‌ای ناپایدار منجر شده که ترس و سلطه بر افکار آن حاکم بوده‌است. این کتاب، یک تاریخچه جادویی است. همچنین زمینه‌ای عالی برای درک نقش ایران در جهان معاصر را فراهم می‌کند.
موضوع این کتاب هم “چیستی” تاریخ ایران و هم “چگونگی” و “چرایی” آن است. کاتوزیان با انجام ملاحظات تطبیقی میان تاریخ ایران و تاریخ اروپا به تفاوت‌های مهمی که بین آنها بوده، اشاره کرده‌است.
در مقدمه‌ی این کتاب، خطوط کلی ویژگی‌های تاریخ و اجتماع ایرانی توصیف خواهدشد و چارچوبی برای بحث مفصل‌تر فصل‌های بعد، از جمله شرحی از افسانه‌ها و اسطوره‌های ایرانی، و همچنین فرقه‌ها و دین‌های ایرانی، پیش و پس از اسلام، فراهم خواهدآمد.
فصل های ۱ تا ۶ تاریخ ایران باستان تا قرن نوزدهم میلادی را در برمی‌گیرند. فصل‌های ۷ تا ۱۲، درباره‌ی قرن نوزدهم تا انقلاب بهمن ۱۳۵۷، به تفصیل و با استفاده از منابع دست اول یا دوم مستند شده‌اند.
مخاطبان این کتاب هم خوانندگان عام اند و هم کارشناسان. اگرچه موضوع کتاب، بررسی کلی تاریخ ایران است، نویسنده تا سر حد توان خود کوشیده‌است به خواننده‌ی غیر متخصص نیز روایتی قابل درک، و چه بسا لذت‌بخش، عرضه کند. آن چه خواهیدخواند، داستان یکی از تمدن‌های بزرگ بشر است در یک جلد؛ که برخی از دلایل پیدایش و ویژگی‌های بی‌همتای آن تمدن را پیش چشمانتان عریان خواهدکرد.
